15 objawów niedoborów składników odżywczych w organizmie
Niedobory witamin (m.in. witaminy A, witamin z grupy B, witaminy D, witaminy E) i składników mineralnych (np. cynk, potas, wapń, żelazo) mogą być widoczne na naszym ciele, a także utrudniać codzienne funkcjonowanie. Sprawdź, czy dotyczą Cię poniższe objawy.
1. Przewlekłe zmęczenie i senność
Jednym z podstawowych objawów świadczącym o niedoborach składników odżywczych w organizmie jest przewlekłe zmęczenie. Warto wiedzieć, że pod pojęciem przewlekłe zmęczenie kryje się brak energii oraz senność, które występują również po odpoczynku oraz po dobrze przespanej nocy.
Jedną z najczęściej występujących przyczyn przewlekłego zmęczenia jest niedokrwistość (anemia) powiązana z niedoborem żelaza.
Zmęczenie, brak energii i senność mogą wynikać również z:
- niedoboru witaminy B1,
- niedoboru witaminy B12,
- niedoboru witaminy B9 (kwas foliowy) i folianów,
- niedoboru witaminy D,
- niedoboru selenu,
- niedoboru jodu.
Uwaga: Przewlekłe zmęczenie oraz nadmierne wypadanie włosów może występować w przebiegu niedoczynności tarczycy. Ta choroba tarczycy natomiast powiązana jest z niedoborem selenu i jodu.
2. Nawracające bóle głowy
Bóle głowy to częsta dolegliwość, która związana jest nie tylko z niedoborami składników pokarmowych, ale także z poważnymi schorzeniami.
- Niedobór magnezu może objawiać się bólami głowy i migrenami na skutek zburzeń w wydzielaniu neuroprzekaźników.
- Niskie stężenie żelaza skutkuje zawrotami oraz bólami głowy na skutek niedotlenienia mózgu.
- Niedobór witaminy D także związany jest z zawrotami głowy, występującymi zazwyczaj podczas poruszania głową.
3. Szum w uszach
Badania naukowe wskazują, że nawracające bóle w uszach mogą być przyczyną niedoborów:
- magnezu,
- cynku,
- witaminy D,
- witaminy B12.
4. Zaburzenia pamięci i koncentracji
W momencie, gdy zauważymy problemy ze skupieniem się, lub tak zwaną mgłę mózgową, to najczęściej tych objawów nie łączymy z niedoborami pokarmowymi w diecie. Warto więc zdawać sobie sprawę z tego, że zaburzenia pamięci mogą być podyktowane:
- niedoborem cynku – zdaniem naukowców zaburzenia pamięci w tym przypadku dotyczą zwłaszcza dzieci,
- niedoborem żelaza – na skutek niedotlenienia mózgu,
- niedoborem witaminy B12,
- niedoboru witaminy D – witamina D między innymi uczestniczy w wytwarzaniu neuroprzekaźników.
5. Pogorszenie nastroju
Stany depresyjne, napady smutku, uczucie niepokoju, rozdrażnienie – to objawy, które wbrew pozorom również wskazują na niedobory w organizmie. Obniżeniu nastroju sprzyja:
- niedobór magnezu – badania naukowe wskazują, że deficyt magnezu zwiększa ryzyko zachorowania na depresję,
- niedobór cynku – cynk bierze udział w powstawaniu komórek nerwowych, co więcej, w niektórych przypadkach suplementacja cynku może złagodzić objawy depresji,
- niedobór witaminy B9,
- niedobór witaminy B12,
- niedobór witaminy D – uzupełnienie braków witaminy D pozytywnie wpływa na układ nerwowy, może zmniejszać ryzyko wystąpienia depresji raz złagodzić jej objawy.
6. Bezsenność i problemy ze snem
Również problemy ze snem i bezsenność według badaczy mogą wynikać z niedoborów witamin i składników mineralnych. Bezsenność odnotowuje się zwłaszcza przy deficytach magnezu, ponieważ magnez reguluje aktywność przywspółczulnego układu nerwowego, co z kolei powiązane jest z wyciszeniem i odprężeniem przed snem. Warto wiedzieć, że niedobór magnezu negatywnie oddziałuje na poziom melatoniny w organizmie, czyli składnika odpowiadającego za rytm dobowy.
Drugą przyczyną problemów ze snem jest zbyt niskie stężenie witaminy D. W świetle badań naukowych nasz sen traci wówczas swoją jakość, a my w ciągu dnia odczuwamy wzmożoną senność.
7. Drętwienie kończyn
Drętwienie i mrowienie kończyn może wskazywać na niedobór witaminy B12. Objaw wynika z tego, że witamina B12 uczestniczy w produkcji osłonki, która chroni komórki układu nerwowego. Niedobór witaminy B12 skutkuje zatem uszkodzeniami w obrębie układu nerwowego.
- Mrowienie kończyn może wynikać także z niedoboru magnezu i potasu – pierwiastki uczestniczą w przewodzeniu impulsów nerwowych.
8. Skurcze mięśni
Powracające skurcze mięśni zazwyczaj kojarzone się z niedoborem magnezu. Warto podkreślić jednak, że ten objaw występuje również w przypadku niedoboru potasu.
9. Zaburzenia erekcji
Cynk oraz selen mają znaczący wpływ na jakość życia seksualnego u mężczyzn, przede wszystkim pozytywnie oddziałując na erekcję oraz na libido. Niedobór cynku skutkuje nieprawidłowym stężeniem testosteronu we krwi i obniżeniem popędu seksualnego. Natomiast niedobór selenu może skutkować zaburzeniami erekcji i zaburzeniami w metabolizmie testosteronu. Co więcej, może również prowadzić do niepłodności.
10. Zmiany w wyglądzie i w kondycji włosów
Przesuszenie włosów, ich łamliwość i nadmierne wypadanie w wielu przypadkach również wynika z niedoborów pokarmowych w diecie.
- Niedobór cynku powiązany jest z nadmiernym wypadaniem włosów, może nasilać łysienie. Brak cynku sprawia, że włosy stają się suche i łamliwe.
- Również niedobór żelaza prowadzi do nadmiernego wypadania włosów na skutek ograniczonego transportu tlenu do mieszków włosowych. Kosmyki mogą także stać się cienkie i łamliwe.
- Kolejną przyczyną wypadania włosów jest niedobór witaminy D – witamina D w prawidłowym stężeniu oddziałuje na wzrost mieszków włosowych.
11. Kurza ślepota
Tak zwana kurza ślepota, czyli słabe widzenie w ciemności, może wynikać z:
- niedoboru witaminy A – witamina A to kluczowy składnik zapewniający nam prawidłowe widzenie,
- niedoboru cynku – uczestniczy on w przemianie witaminy A, dlatego też jego niedobór prowadzi do zbyt niskiego poziomu witaminy A,
- niedoboru witaminy E.
12. Pęknięcia w kącikach ust
Kolejnym objawem wskazującym na niedobory składników odżywczych w organizmie są zajady, czyli pęknięcia w kącikach ust. Mogą one wynikać z niedoborów:
- witaminy B1 (tiamina),
- witaminy B2 (ryboflawina)
- witaminy B6 (pirodyksyna),
- żelaza.
13. Zmiany w obrębie języka i ust
Bolesne owrzodzenie języka i ust z pozoru występujące z niewiadomych przyczyn może być powiązane z niedoborami:
- witaminy B12,
- żelaza.
Co więcej, w przebiegu niedoboru witaminy B12 może występować tak zwany bawoli język – język staje się lśniący oraz gładki.
14. Zmiany w wyglądzie paznokci
Również płytka naszych paznokci manifestuje niedobory kluczowych substancji w naszym organizmie.
- Niedobór cynku objawia się poprzez pojawienie się białych plamek na paznokciach (leukonychia).
- W przypadku niedoboru żelaza paznokcie przybierają kształt łyżki (koilonychia).
- Nadmierna kruchość paznokci oraz rozdwajanie ich płytki może wynikać z niedoborów: witaminy A, witamin z grupy B (witamina B6, witamina B7 – biotyna), witaminy C, witaminy D, witaminy E, magnezu, cynku, selenu, wapnia, żelaza, siarki.
15. Zmiany skórne lub pogorszenie kondycji skóry
Niedobory w organizmie często powiązane są z pogorszeniem się stanu skóry, zwłaszcza z jej nadmiernym przesuszeniem i łuszczeniem oraz ze zwiększoną wrażliwością.
- Niedobór cynku w diecie sprzyja rozwojowi atopowego zapalenia skóry. Wówczas możemy zaobserwować takie objawy jak: zaczerwienienie skóry, suchość skóry, swędzenie, pojawienie się zmian skórnych w postaci krostek.
- Niedobór cynku prowadzi także do przyspieszenia procesów starzenia się skóry, czyli między innymi do powstawania zmarszczek.
- Niedobór witaminy A objawia się na skórze poprzez jej suchość i występowanie wyprysków. Badania wskazują również, że niedobór witaminy A związany jest z występowaniem atopowego zapalenia skóry.
- Niedobór witaminy B3 (niacyny) objawia się szorstką skórą, występowaniem brązowych przebarwień na skórze oraz zmianami w jej pigmentacji.
- Natomiast bladość skóry to objaw typowy dla: niedoboru żelaza (anemia), niedoboru witaminy B9 (kwas foliowy), niedoboru witaminy B12.
Bibliografia
M. Bajcer, P. Cwil, B. Kania, E. Maślanka, Wpływ witamin antyoksydacyjnych na skórę i ich znaczenie w kosmetologii [w:] Studenckie Zeszyty Naukowe. Kosmetologia, nr 1, Warszawa 2016 (dostęp online) https://wsiiz.pl/dokumenty/wydawnictwo/publikacje/kosmetologia_ebook.pdf#page=28
B. Bancerz, M. Duś-Żuchowska, W. Cichy, H. Matusiewicz, Wpływ magnezu na zdrowie człowieka, Czasopismo Przegląd Gastroenterologiczny, 7(6), 2012 (dostęp online) https://pdfs.semanticscholar.org/52a3/e908e464694ee6dcbf1c0446e4c1d36e0408.pdf
K. Korzeniowska, I. Wietlicka, A. Jabłecka, Zaburzenia gospodarki żelaza. Część 2. Niedobory żelaza, Farmacja Współczesna, nr 5, 2012 (dostęp online) http://www.akademiamedycyny.pl/wp-content/uploads/2016/05/201203_Farmacja_008.pdf
M. Miernik, Magnez, wapń, żelazo – jak mądrze je suplementować?, Świat Przemysłu Farmaceutycznego, nr 2, 2016 (dostęp online) https://www.jagiellonskiecentruminnowacji.pl/wp-content/uploads/2019/01/magnez_wapn_zelazo_jak_madrze_je_suplementowac_mikoaj_miernik.pdf
K. Walkiewicz, M. Gętek, S. Dzięgielewska-Gęsiak, K. Fizia, M. Muc-Wierzgoń, E. Nowakowska-Zajdel, Współwystępowanie niedokrwistości i niedoboru witaminy B12 u pacjentów w starszym wieku z zaburzeniami nastroju – doniesienie wstępne, Hygeia Public Health, 51(4), 2016 (dostęp online) http://www.h-ph.pl/pdf/hyg-2016/hyg-2016-4-364.pdf
